Algemene informatie over stekkers, stopcontacten, voltage en frequentie

Tegenwoordig neem je op reis altijd wel elektrische apparaten mee. Denk bijvoorbeeld aan je telefoon, tablet of ereader. Maar ook beautyproducten, zoals een föhn of scheerapparaat hebben elektriciteit nodig. Al deze producten komen ofwel met een oplader, ofwel met een direct snoer. 

Helaas hebben niet alle landen dezelfde stopcontacten als in Nederland. Ook hebben andere landen nog wel eens een andere netspanning of frequentie. Het kan nogal verwarrend zijn om uit te vinden wat een verschil hierin precies betekent. Met deze pagina hopen wij je voorbereid op reis te laten gaan! 

Wat voor soorten stekkers zijn er?

Stekkers zijn de verbinding tussen het elektrische apparaat en de netstroom. Sommige apparaten gebruiken netstroom alleen om de accu op te laden, zoals mobiele telefoons en tablets. Andere apparaten hebben continu netstroom nodig om te werken, denk hierbij aan apparaten zoals televisies en wasmachines. 

Helaas gebruikt niet ieder land dezelfde soorten stekkers en stopcontacten. Voordat je op reis gaat, is het goed om uit te zoeken of de stekker van jouw apparaat past op het stopcontact dat in dat land gebruikt wordt. Er zijn wereldwijd een hele scala aan stekkers in gebruik. Deze worden ingedeeld met letters (type A t/m type M). Type A is niet per definitie beter dan type F, integendeel zelfs!

Aarding en polariteit

Het aarden van elektrische apparatuur betekent het aanbrengen van een verbinding tussen de geleidende delen van het apparaat met de aarde. Hierdoor kan er geen gevaarlijke elektrische spanning ontstaan op een apparaat dat door mensen aangeraakt kan worden. Voor veel apparaten is dit dus essentieel. Stekkers van het type C ontbreken een aardverbinding. Vaak komt dit doordat deze apparaten dubbel geïsoleerd zijn. Er bestaat dus geen risico dat je in contact komt met een onderdeel dat onder spanning staat. 

Polariteit is het verschil tussen de fase- en de nuldraad. Sommige stopcontacten zorgen ervoor dat je de stekker maar op één manier in het stopcontact kunt steken. Hierdoor wordt de polariteit van de netstroom gegarandeerd in het elektrische apparaat. 

Stekkers in Nederland

In Nederland gebruiken we veelal stekkertypen C en F. Type C is de dunne stekker met twee pinnen, zoals eigenlijk alle telefoon opladers gebruiken. Type F is de wat groter stekker, waarop vaak ook ruimte is gelaten voor een extra pin aan de bovenzijde. Dit zorgt ervoor dat de stekker past in de stopcontacten van type E, waarbij een extra pin is toegevoegd om te voorkomen dat de stekker verkeerd om wordt aangesloten. Tegenwoordig is dat minder van belang, maar vroeger waren er nog apparaten waarbij het belangrijk was dat de stroom altijd via de ene kant van de stekker het apparaat inging. De extra pin garandeert dit. 

Stopcontacten

Stopcontacten zijn wereldwijd eigenlijk op dezelfde manier ingedeeld als stekkers, namelijk van type A tot en met type M. In Europa worden over het algemeen stopcontacten met type E of F gebruikt, waarbij type E het stopcontact is met de extra pin aan de bovenkant. Stekkers van type C, E en de meeste gebruikte hybride E/F stekker passen hier op. 

De meeste typen stopcontacten werken met een bepaald voltage. In Suriname zijn er bijvoorbeeld twee verschillende spanningshoogtes. Oorspronkelijk was er alleen 115 Volt aanwezig, waar tegenwoordig ook 230 Volt beschikbaar is. Om onderscheid te maken tussen deze twee verschillende spanningen worden verschillende soorten stekkers en stopcontacten gebruikt. 

Het voltage

De voltage of netspanning van het elektriciteitsnetwerk geeft aan hoeveel spanningsverschil is tussen de twee punten waarover elektriciteit loopt. In Nederland is dat al geruime tijd 230 Volt. Alleen de spanning geeft weinig aan als het op de hoeveelheid ‘elektrische kracht’ aankomt. Men neemt ook de stroomsterkte in Ampère mee in die berekening. Samen bepalen die de elektrische kracht of het vermogen wat thuis gebruikt kan worden.

De hoeveelheid spanning of voltage die wordt geleverd in een land, verschilt nogal. Over het algemeen zijn er spanningen beschikbaar van 100 tot 240 Volt. De meeste apparaten zijn tegenwoordig geschikt om aan te sluiten op elektriciteit met een verschillend voltage. Vaak staat er op de adapter bijvoorbeeld 100-240V. Dan weet je zeker dat je het apparaat kunt gebruiken. 

De frequentie

De frequentie van elektriciteit geeft aan hoe vaak per seconde er een elektrische stroom opkomt. De frequentie wordt uitgedrukt in Hertz (Hz). In Nederland (en de rest van Europa en Afrika) is dit 50 Hz. In Noord-Amerika, delen van Zuid-Amerika en enkele Aziatische landen is dit 60 Hz. Over het algemeen is dit geen probleem voor elektrische apparaten. Veel apparaten, zoals bijvoorbeeld laptops, beschikken over een voeding die een ruim verschil aan elektrische input aan kunnen. De voeding zorgt ervoor dat het apparaat geen verkeerde stroom krijgt.

Toch zijn er enkele apparaten die mankementen kunnen vertonen bij een toe- of afgenomen frequentie. Het betreft dan met name apparaten die een berekening uitvoeren met de frequentie. Klokken die op stroom aangesloten zijn, zoals bijvoorbeeld een elektrische wekker of een magnetron, berekenen een minuut aan de hand van de stroomfrequentie. Een klein verschil in frequentie zorgt al gauw voor een groot verschil in minuten. Dit was bijvoorbeeld in Europa te merken door een daling in frequentie voor een tekort aan stroom uit Oost-Europa.